Wspólnie działamy na rzecz Europy
Fundusze Norweskie i fundusze EOG czyli Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego są formą bezzwrotnej pomocy zagranicznej przyznanej przez Norwegię, Islandię i Liechtenstein nowym członkom UE.
Fundusze te są związane z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej oraz z jednoczesnym wejściem naszego kraju do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (UE + Islandia, Liechtenstein, Norwegia). Fundusze norweskie i fundusze EOG reprezentują wkład Norwegii w tworzenie Europy zielonej, konkurencyjnej i sprzyjającej integracji społecznej. W ramach funduszy norweskich i funduszy EOG Norwegia przyczynia się do ograniczenia nierówności społecznych i ekonomicznych oraz wzmocnienia relacji dwustronnych z państwami beneficjentami z Europy Środkowej i Południowej i obszaru Morza Bałtyckiego. Norwegia ściśle współpracuje z UE w ramach Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG). Wraz z pozostałymi darczyńcami Norwegia przekazała 3,3 miliarda euro w ramach kolejnych programów funduszy w latach 1994–2014. Fundusze norweskie są finansowane wyłącznie przez Norwegię i dostępne w państwach, które przystąpiły do UE po 2003 r.
W okresie finansowania na lata 2014-2021, 15 państwom członkowskim Unii Europejskiej została przekazana kwota 2,8 mld euro w celu zmniejszenia różnic społecznych i ekonomicznych oraz wzmocnienia stosunków dwustronnych z trzema krajami- -darczyńcami. Polska jest największym beneficjentem Funduszy Norweskich i EOG. Zostały podpisane międzyrządowe umowy, na mocy których do naszego kraju trafi 809,3 mln euro z łącznej puli ponad 2,8 miliarda euro. W ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego wspierane będą przede wszystkim inicjatywy w dziedzinie innowacji, badań i edukacji. Wśród kluczowych obszarów tematycznych znajdą się również: bezpieczeństwo energetyczne, zmiany klimatyczne i zwiększona współpraca pomiędzy Polską a krajami- -darczyńcami w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.
Jednym z największych zagrożeń naszej planety jest zanieczyszczenie środowiska naturalnego. Istotnym elementem środowiska przyrodniczego, oddziałującym w sposób bezpośredni na zdrowie, a tym samym jakość życia człowieka jest stan czystości powietrza atmosferycznego. Pomimo, iż sama natura często wprowadza szereg substancji odbiegających od normatywnego składu powietrza (pylenie z obszarów rolniczych, terenów poprzemysłowych, pustynnych, wybuchy wulkanów, itp.) to jednak działalność człowieka jest głównym czynnikiem obniżającym jego jakość. Każdy kraj, w tym także Polska, zobowiązany jest w ramach międzynarodowych zobowiązań EMEP (ang. European Monitoring Environmental Program) do corocznej inwentaryzacji emisji zanieczyszczeń, takich jak: CO2, SO2, TSP, PM2.5 i PM10, metali ciężkich (As, Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Se, Zn), dioksyn (PCDD/ PCDFs) i suma 4 WWA (benzo(a)piren, benzo(b) fluoranten, benzo(b) fluoranten, indeno(1,2,3-cd)piren).
Rozwój techniki i technologii oraz ostre uregulowania prawne spowodowały, że udział przemysłu w emisji tych zanieczyszczeń jest znacząco mniejszy w porównaniu do lat 90-tych ubiegłego stulecia. Szczególnie istotny jest dwutlenek węgla, który jest gazem cieplarnianym. Dlatego też emisja dwutlenku węgla jest używana jako jeden z głównych wskaźników w ocenie oddziaływania zużycia energii na środowisko. Polska plasuje się na 21. miejscu światowej listy największych emitentów CO2 i na 3. miejscu wśród krajów europejskich, z udziałem 10,3%. Alarmujące dane przyniósł rok 2017 i 2018, kiedy emisje ze spalania paliw kopalnych wzrosły odpowiednio o 1,7% i blisko 3% – wskazuje raport „Global Carbon Budget 2018”, przygotowany przez 76 naukowców z 57 instytucji obrazuje emisje ze spalania paliw kopalnych oraz produkcji cementu. To drugi rok przyspieszonego wzrostu emisji po trzyletnim (2014-2016) okresie spowolnienia. Emisje związane ze spalaniem paliw kopalnych w roku 2017 wyniosły 36,2 GtCO2, w roku 2018 prawdopodobnie sięgną zaś 37,1 GtCO2. Według pierwszych szacunków Eurostatu, w 2018 r. emisje dwutlenku węgla (CO2) ze spalania paliw kopalnych w Unii Europejskiej znacznie się obniżyły. W porównaniu z poprzednim rokiem do atmosfery dostało się o 2,5 proc. mniej CO2. Z danych wynika, że emisje CO2 spadły w większości państw członkowskich UE. Liderami redukcji emisji dwutlenku węgla do atmosfery okazały się Portugalia i Bułgaria. W przypadku tego pierwszego kraju spadek sięgnął 9%, natomiast Bułgaria zdołała zmniejszyć emisję CO2 o 8,1%. Niestety nie wszystkie kraje dostatecznie dbają o środowisko. W całej Wspólnocie znalazła się grupa ośmiu państw, które w 2018 roku wypuściły do atmosfery więcej CO2 niż rok wcześniej.
